شپشک آرد آلود مرکبات
نام علمی : Pseudococcus sp
ﺷﭙﺸﻚ آرد آﻟﻮد ﻣﺮﻛﺒﺎت Planococcus citri Risso در ﺑﻴﻦ آﻓﺎت مرکبات ﻳﻜﻲ از آﻓﺎت ﻏﻴﺮ ﺑﻮﻣﻲ اﻳﺮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ
ﻛﻪ در دﻫﻪ ۱۳۲۰ ﺷﻤﺴﻲ وارد اﻳﺮان ﮔﺮدﻳﺪ .
ﻛﺮﻳﻮﺧﻴﻦ اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺷﭙﺸﻚ آرد آﻟﻮد ﻣﺮﻛﺒﺎت در اﻳﺮان ﻧﺎم ﺑﺮده ﻛﺮﻳﻮﺧﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ.
ﻛﻪ اﻳﻦ آﻓﺎت در ﺳﺎﻟﻬﺎی ۱۲۹۵ اﻟﻲ ۱۲۹۷ بوسیله گیاهان زینتی از اروپا وارد ایران شده است.
ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻣﺘﻤﺎدی در ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ درﺧﺘﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه
ﭼﻮن ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺘﺎن ﻫﺎی ﮔﻴﻼن و ﻣﺎزﻧﺪران ﺑﺮای رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ آﻓﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
شپشک آرد آلود مرکبات به جز مرکبات ﮔﻴﺎﻫﺎن دﻳﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﭼﺎی، ﺷﻤﺸﺎد، ازﮔﻴﻞ ژاﭘﻨﻲ، ﺧﺮزﻫﺮه، ﺑﺮگ ﺑﻮ و ﺧﺮﻣﻨﺪی را ﻧﻴﺰ آلوده می کند.
شپشک آردآلود مرکبات در دهه ی ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۰ در شمال کشور حالت طغیانی پیداه کرد و خسارات بسیار شدیدی را به باغ های مرکبات شمال کشور وارد کرد.
اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ ﺑﺮگ، ﻣﻴﻮه و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﺟﻮان ﻣﺮﻛﺒﺎت ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده و ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧد.
ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ ﺣﺸﺮه روی درﺧﺘﺎن و ﺗﺮﺷﺢ زﻳﺎد عسلک،ﻗﺎرچ ﻓﻮﻣﺎژﻳﻦ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ
و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﻌﻒ درﺧﺖ در اﺛﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ،
ﺑﺎزار ﭘﺴﻨﺪی میوه های باقی مانده بر روی درخت را نیز کاهش می دهد.
میزبان های شپشک آرد آلود مرکبات:
آﻓت شپشک آرد آلود از ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدی ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ، ﺑﺎﻏﻲ و زﻳﻨﺘﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
که از ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎی ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻬﻢ آﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺒﺎت، اﻧﺎر، ﻣﻮ، زﻳﺘﻮن،اﻧﺠﻴﺮ، ﺗﻮت ﺳﻔﻴﺪ، ﺧﺮﺑﺰه، ﻫﻨﺪواﻧﻪ و ﻣﻮز ﻣﻲ ﺗﻮان اشاره کرد.
از دیگر میزبان ای شپشک آرد آلود می توان به ﮔﻴﺎﻫﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ:
ﮔﻞ اﺑﺮﻳﺸﻢ، ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒ، ﻛﺮوﺗﻮن، دﻳﻔﻦ ﺑﺎﺧﻴﺎ، ﻛﺎﻛﺘﻮس،
ﺑﮕﻮﻧﻴﺎ،ﮔﻞآﻓﺘﺎب ﮔﺮدان، ﮔﺮاﻣﻴﻨﻪ، ﺧﺮزﻫﺮه،ارکیده، ﭼﺘﺮﻳﺎن، ﭘﻴﭽﻚ، داوودی، ﮔﻞ آوﻳﺰ، ﺳﺮﺧﺲ و ﻛﻠﻢ نام برد.
تخم ریزی به مدت 2 هفته ادامه می یابد و حشره ماده بعد از تفریخ کامل تخم های می میرد.
تخم ها به مدت 1 تا 3 هفته تفریخ شده و پوره های زرد رنگ از تخم خارج می شوند.
پوره ها:
این پوره ها به روی گیاهان دیگر یا بخش های دیگر همان گیاه رفته و مستقر می شوند.
همراه با تغذیه از بدن آنها عسلک دفع می شوند و ترشح لایه مومی سفید پنبه ای شروع می شود.
دوره پوره گی آنها حدود 1ماه طول می کشد که البته به دمای هوا وابسته است.
حشرات ماده دارای 3 مرحله پورگی بوده و حشرات نر دارای 5 مرحله پورگی.
حشرات نر شپشک آرد آلود مرکبات قادربه تغذیه نبوده و فقط حشرات ماده از گیاه تغذیه می کنند.
دوره زندگی آنها در تمام طول سال ادامه دارد.
به دلیل اینکه مورچه ها از شپشک ها در برابر دشمنان طبیعی نگه داری می کنند .
برای اینکه دشمنان طبیعی نیز بتوانند شپشک ها را کنترل کنند باید مورچه ها را نیز از بین برد.
زمستان گذرانی:
در شرایط مناسب به صورت تمام مراحل.
کنترل شیمیایی:
کنترل شیمیایی به دلیل اینکه بعضی از گونه ها در زیر پوست سا قه مستقر شده و یا بر روی ریشه مشکل است.
زمان استفاده از کنترل شیمیایی زمانی است که جمعیت حشره بسیار زیاد و در حد بحرانی برای گیاه است.
سموم توصیه شده :
1-کلروپیرفوس (دورسبان )
2-اتیون 2در هزار (جهت سمپاشی با روغن امولسیون کننده در فصل زمستان)
کنترل بیولوژیک :
استفاده از دشمنان طبیعی کفشدوزک (Cryptolaemus montrouzieri)
کنترل زراعی :
هرس شاخه های آلوده.
– پرهیز از آبیاری و کود دهی زیادی شپشک آرد آلود مرکبات که گیاهانی که دارای مقدار بالای نیتزوژن
در سطح برگ ها هستند و گیاهانی که دارای بافت آب دار باشند بشتر حمله می کنند.
– استفاده از فشار باد و یا آب در روی ساقه های قوی برای کم کردن تعداد شپشک ها.
– شتشوی مرتب گیاه مانع از آلودگی مجدد گیاه می شود.
به دلیل اینکه مورچه ها از شپشک ها در برابر دشمنان طبیعی نگه داری می کنند.
برای اینکه دشمنان طبیعی نیز بتوانند شپشک ها را کنترل کنند باید مورچه ها را نیز از بین برد.
